|
|
TMZM Mielec:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Działalność:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Warto zobaczyć:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jakie były
początki?
23-02-2018
To 40-lecie, a można też powiedzieć, że i 50-lecie - jeśli doliczyć 10 lat
działalności Muzeum Społecznego działającego przy Towarzystwie Miłośników Ziemi
Mieleckiej.
Od 1 stycznia 1978 r. rozpoczęło działalność Muzeum Regionalne w Mielcu. Zostało
powołane zarządzeniem naczelnika miasta Mielca, w porozumieniu z ministrem
kultury i sztuki – jako instytucja państwowa, z własnym statutem określającym
jego cele, zadania, organizację i zakres działania. Muzeum otrzymało lokal przy
ul. Mickiewicza 13, po USC. Jego pierwszym dyrektorem został Henryk Momot,
artysta plastyk i społecznik, związany z mielecką kulturą. Powstanie Muzeum
wynikało z autentycznego zapotrzebowania na tego typu instytucję kultury wśród
społeczeństwa mieleckiego.
Tradycje muzealnicze w Mielcu sięgają czasów I wojny światowej. Wtedy to
właśnie, w 1916 r. utworzono w mieleckim gimnazjum muzeum legionowe, które
upamiętniało walki toczone na frontach wojny, biorących w niej udział uczniów i
nauczycieli oraz inne ważne wydarzenia. Zgromadzono w nim liczne eksponaty w
postaci korespondencji wojennej, kalendarzy, gazet, plakatów, odznak, medalików,
monet, medali, kul karabinowych, szrapneli, patronów, zdezelowanej broni palnej,
bagnetów, polowych naczyń, wyposażenia i elementów umundurowania. Licznie
reprezentowane były zdjęcia frontowe kolegów, kartki pocztowe, kalendarzyki,
rysunki, mapy, wydawnictwa NKN-u itp.
Myśl o potrzebie utworzenia w Mielcu placówki muzealnej zaistniała także po II
wojnie światowej. Początkowo nie sprzyjały temu ciężkie czasy stalinowskie, brak
wolności i swobód obywatelskich. Dopiero rok 1956 i słynna „odwilż
październikowa” zmieniły nastawienie społeczeństwa mieleckiego w tej sprawie.
W 1964 r. założono Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej im. Władysława
Szafera. Stało się to na fali oficjalnych, ogólnopaństwowych przygotowań do
obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego. Wśród działających w jego składzie sekcji
powołano do życia również Sekcję Muzealną, którą kierowali: Mirosław Maciąga,
nauczyciel historii i Wiktor Jaderny, znany mielecki fotograf.
Wydarzeniem o szczególnej wadze i znaczeniu w życiu całego miasta, było
zorganizowanie w dniach 10-17.12.1967 r. w Sali Królewskiej budynku ówczesnej
Powiatowej Rady Narodowej (dziś Państwowa Szkoła Muzyczna) „Wystawy pamiątek
Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej”. Zaprezentowano na niej ok. 500
eksponatów wybranych z ok. tysiąca, jakie już znalazły się w zasobach tworzonego
muzeum TMZM. To właśnie wydarzenie uznać należy za oficjalny początek
działalności Społecznego Muzeum TMZM. W Kronice późniejszego Muzeum Regionalnego
jego dyrektor Henryk Momot zapisał: W historii muzeum notujemy fakt
zorganizowania przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej wystawy pamiątek
regionu w dniach 10-17 grudnia 1967 roku. To wydarzenie należy uznać za
narodziny mieleckiego muzeum. Gościem szczególnym na wystawie był profesor
Władysław Szafer, znany botanik.
Utworzone 1.01.1978 r. Muzeum Regionalne przejmowało sukcesywnie w depozyt
zbiory Muzeum Społecznego. Rozwój Muzeum w kolejnych latach ilustruje dobrze
systematyczny przyrost muzealiów. O ile w roku 1983 było ich 3.521, to w końcu
2017 r. jest to już cyfra 36.324. Pozyskiwanie odbywa się w zasadzie w dwojaki
sposób: poprzez dary i przekazy oraz zakupy. Wśród darczyńców wymienić należy
zarówno osoby fizyczne, jak i instytucje, m.in.: Zofię i Jerzego Dębickich,
Stefana Przybyłkiewicza, Wiktora Jadernego, Teresę i Władysława Wydrów,
Mirosława Maciągę, Helenę Pawlikowską, Jana Strzępka, Danutę Kostecką, Wiktorię
i Emila Helwinów, Wojciecha Kulawskiego, Magdalenę Jaderny-Budzoń, Janusza
Strzałę, Jerzego Jarosza, Stanisława Brekiesza, Jana Kiełba, Zofię Figwerową,
Zofię Działowską, Annę Jagiełko-Miś i wielu, wielu innych, których nie sposób
wymienić.
Od początku istnienia Muzeum borykało się z problemami lokalowymi. Początkowo
jego siedzibę stanowiło kilka pomieszczeń w budynku przy ul. Mickiewicza 13,
przejętych po Urzędzie Stanu Cywilnego i Biurze Meldunkowym, o łącznej
powierzchni 91 m2. Tam też otwarto 22.03.1979 r. pierwszą wystawę zatytułowaną
„Dary dla Muzeum Mieleckiego”. Chciano w ten sposób zaprezentować choć część z
przejmowanych systematycznie zbiorów i uhonorować zarazem ofiarność
społeczeństwa mieleckiego.
Ponieważ pomieszczenia przy ul. Mickiewicza nie spełniały żadnych wymogów
wystawienniczo-ekspozycyjnych i magazynowych, traktowano je więc od samego
początku jako tymczasowe. Rozpoczęto jednocześnie starania o przekazanie na
potrzeby muzealne Pałacyku Oborskich, zabytkowego obiektu z XIX-XX w., a
zajmowanego wówczas przez biura MPGK. Zaowocowało to ostatecznie podjęciem przez
Miejską Radę Narodową uchwały z dnia 20.09.1983 r., na mocy której obiekt ten
miał zostać przekazany na siedzibę Muzeum Regionalnego.
W międzyczasie, w związku z budową
wiaduktu nad torami i przeznaczeniem do wyburzenia okolicznych budynków, w tym
także domu zasłużonych, mieleckich fotografów Augusta i Wiktora Jadernych z
unikalnym w skali kraju przeszklonym atelier fotograficznym, członkowie
Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej zainicjowali skuteczną akcję,
mającą uratować ten historyczny obiekt i przeznaczyć go na potrzeby Muzeum, co
też ostatecznie nastąpiło.
Po przeprowadzonym remoncie „Jadrnówka”
została uroczyście otwarta 5.05.1987 r., co poprawiło nieco sytuację lokalową
Muzeum, głównie warunki ekspozycyjne. Nadal jednak odczuwano brak zaplecza
magazynowego oraz brak centralnego ogrzewania, co znacznie pogarszało sytuację
przechowywanych zbiorów.
Dnia 1.10.1998 roku wmurowano tablicę pamiątkową na jej elewacji z okazji setnej
rocznicy powstania zakładu fotograficznego Jadernych. Dzisiaj jest to filia
Muzeum i mieszczą się tam zbiory fotograficzne. W chwili obecnej obiekt jest po
generalnym remoncie. Jego uroczyste otwarcie miało miejsce 8-9.09.2011 roku.
Z kolei od 1996 r. rozpoczęto w Pałacyku Oborskich prace
remontowo-konserwatorsko-adaptacyjne. Bryle budynku przywrócone zostały
historyczne kształty z początku XX w. Pałacyk Oborskich został oddany do użytku
22.06.2001 r.
Poprawiły się tym samym w sposób zdecydowany warunki lokalowe Muzeum, które od
1.01. 1998 r. działa w strukturach formalno-prawnych SCK.
Jubileusz to także ludzie związani z Muzeum oraz wydarzenia muzealne o
różnorakim charakterze. Trzeba koniecznie przypomnieć w tym miejscu pierwszego
dyrektora Muzeum Regionalnego Henryka Momota, zmarłego w 1993 r. To on był
organizatorem placówki, borykał się z trudnościami lokalowymi, czasem z
niezrozumieniem, urządzał pierwsze wystawy. Z zestawienia wynika, iż przez
muzealne szeregi przewinęło się od 1978 r. do dzisiaj 42 pracowników.
Zorganizowano dotąd 270 wystaw, które jak się szacuje zwiedziło ok. 172 tyś.
osób, wydano 59 publikacji książkowych z historii regionalnej.
Uroczyste przekazanie zabytkowej szabli z XVIII w. przez Wiktora Jadernego
Na przestrzeni 40 lat mieleckie Muzeum Regionalne przekształciło się z małej,
jednoosobowej instytucji bazującej na społecznych zbiorach, w placówkę
wielodziałową, liczącą dzisiaj kilkadziesiąt tysięcy eksponatów, z archiwum i
biblioteką regionalną, użytkującą dwa zabytkowe obiekty: Pałacyk Oborskich i „Jadernówkę”
oraz prowadzącą działalność popularyzatorską, edukacyjną, naukowo-badawczą i
wydawniczą, realizującą politykę historyczną na bazie historii lokalnej.
Uświetnieniem jubileuszu 40-lecia Muzeum było otwarcie wystawy poświęconej
doskonałemu, mieleckiemu artyście-drzeworytnikowi Władysławowi Żurawskiemu,
która była połączona z promocją albumu autorstwa dr Jerzego Skrzypczaka o jego
twórczości i drodze artystycznej. Wystawa została zorganizowana także dla
uczczenia 130 rocznicy urodzin artysty i 55 rocznicy śmierci.
Wernisaż odbył się
23 lutego 2018 roku w Pałacyku Oborskich.
|
|
|