Kościół Św. Mateusza w Mielcu Bazyliką Mniejszą   (2006-09-21)
Czwartkowa uroczystość 21 wrzesnia 2006 roku rozpoczęła się w mieleckim kościele o godzinie 17. - Nastąpiła wielka historyczna chwila. Nuncjusz Apostolski -abp Józef Kowalczyk odczytał bullę papieża Benedykta XVI z 1 sierpnia 2006 roku, w której wyniósł on nasz kościół parafialny św.Mateusza w Mielcu do godności bazyliki mniejszej.
Pięciu biskupów
Uroczystą mszę świętą odprawiło pięciu biskupów: Nuncjusz Apostolski-abp Józef Kowalczyk, biskup tarnowski Wiktor Skworc i jego dwaj biskupi pomocniczy oraz biskup archidiecezji elbląskiej, który był kiedyś wikariuszem mieleckiej parafii - Jan Styrna. Proboszcz parafii Św. Mateusza w Mielcu Stanisław Jurek: - To jest szczególne wyróżnienie dla świątyni. Nasz kościół będzie szóstą bazyliką w diecezji tarnowskiej. Co prawda, w okolicy jest starszy kościół w Gawłuszowicach. Ale mielecka świątynia to matka kościołów. Z niej wywodzi się siedem parafii.

..To nie tylko znak uznania ale zarazem wyzwanie dla współczesnych i przyszłych pokoleń...' - powiedział w Mielcu arcybiskup Józef Kowalczyk - nuncjusz apostolski w Polsce podczas uroczystości nadania imienia bazyliki mniejszej kościołowi świętego Mateusza w Mielcu. '...To dla nas ogromna radość - mówili po uroczystościach parafianie. - Jesteśmy dumni z tego, że mamy swoją bazylikę. Nazwa się zmieniła ale modlitwa pozostanie ta sama - oby większa!...' Nuncjusz apostolski w Polsce arcybiskup Józef Kowalczyk, w homilii podkreślał, że nowa bazylika to nie tylko znak uznania ze strony głowy kościoła ale zarazem wyzwanie dla współczesnych i przyszłych pokoleń mieleckiej parafii: '...Aby to wielkie dziedzictwo nie tylko zachować ale pomnażać...' Zabytkowy, najstarszy w Mielcu kościół cieszy się niespotykaną sympatia wiernych z całego Mielca. Świątynia służy społeczność mieleckiej już blisko sześćset lat. Od 21 lat w kościele odbywa się wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu. '...I teraz spodziewamy się, że jeszcze bardziej wzrośnie cześć i miłość do Pana Jezusa Eucharystycznego...' - Mówi ksiądz Stanisław Jurek - proboszcz parafii św. Mateusza. Ogłoszenie kościoła bazyliką oznacza dla świątyni i wiernych nowe przywileje. Jak zapewnia ks. Stanisław Jurek, proboszcz parafii św. Mateusza, wkrótce wierni będą mogli na specjalnej tablicy przeczytać szczegóły dotyczące m.in. odpustów, spowiedzi oraz nabożeństw.
Pięć w Diecezji
Proboszcz wyjaśnia, że miano bazylik większych posiadają świątynie w Rzymie. Kościoły na świecie mogą być bazylikami mniejszymi. W diecezji tarnowskiej takich bazylik jest obecnie pięć: w Tarnowie, Nowym Sączu, Bochni, Limanowej i Szczepanowie. Godność bazyliki oznacza, że kościół przyjmie na siebie szczególne obowiązki - wiążą się z tym specjalne zlecenia dla kapłanów, odprawianie określonych nabożeństw i uroczystości. Bazylika to także zyskiwanie odpustów zupełnych. To ważne dla wiernych. Wkrótce sporządzimy tablicę z informacją dla wiernych o dniach tych odpustów - uzupełnia Stanisław Jurek.
Odpusty zupełne
Co oznacza w tym kontekście słowo "mniejsza”? Większe znajdują się w Rzymie. Wszystkie inne, siłą rzeczy, są mniejsze. W diecezji tarnowskiej bazylik jest pięć: w Nowym Sączu, Tarnowie, Bochni, Limanowej i Szczepanowie. Dla mielczan szczególnie ważne jest to, że w bazylice będą mogli otrzymać odpusty zupełne. Jak zapewnia ks. Stanisław Jurek, proboszcz parafii św. Mateusza, wkrótce wierni będą mogli na specjalnej tablicy przeczytać szczegóły dotyczące odpustów. Nowa godność kościoła to również więcej obowiązków dla kapłanów.
Prawie sześćset lat
Kościół uzyskał zaszczytne miano z racji swoich zasług w pracy duszpasterskiej i religii katolickiej. - Kilkaset lat już służy społeczności religijnej naszego miasta - mówi historyk Mielca Józef Witek. Historyk podaje, że kościół i parafia istnieją w tym miejscu Mielca już co najmniej od 1470 roku. Kościół działa bowiem na pewno od chwili wydania aktu lokacyjnego dla miasta, a w dokumencie widnieje właśnie ta data. Proboszcz precyzuje, że parafia w Mielcu erygowana była w 1429 roku. W ciągu tych prawie sześciuset lat budynek kościoła się zmieniał. Najpierw mielczanie modlili się w drewnianych świątyniach (kościoły niszczył pożar), w latach 1678-1721 powstał obecny kościół murowany, który był jednak kilkakrotnie przebudowywany. Do II wojny światowej parafia św. Mateusza była jedyną w Mielcu. Obejmowała też okoliczne wioski. Do dzisiaj zresztą należy do niej Wola Mielecka.

Historia kościoła. Prawdopodobnie ok. 1470 roku na miejscu dzisiejszego kościoła św. Mateusza w Mielcu powstała pierwsza świątynia. W latach 1565-1595 kościół p.w. Najświętszej Marii Panny i św. Mateusza Apostoła był z drewna. Choć drugi patron pozostawał zawsze ten sam, z pierwszym bywało różnie. Kościół nosił miano Błogosławionej Marii Dziewicy, Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W 1604 r. spalił się. W latach 1608-1610 wybudowano większy, także drewniany. Współwłaściciele miasta nie żałowali na bogate wyposażenie i relikwie świętych. Oznaki wspaniałości W latach 1670-1721 zbudowany został nowy, murowany w stylu barokowym. I właśnie ta świątynia, po wielu zmianach, dotrwała do dziś. Jak wyglądał kościół z zewnątrz? Tego dokładnie nie wiadomo. Wnętrze natomiast miało "oznaki wspaniałości”. W ołtarzu - pozłacane cyborium, a nad nim obraz Krzyża Świętego malowany na desce, dwie statuy: św. Mateusza i św. Jana Chrzciciela, trzy ołtarze (bł. Jana Kantego, św. Antoniego i nieznanego patrona). W środkowej części kościoła znajdowały się kaplice: św. Anny i św. Róży. Obok wejścia - ambona. Zachodnią część kościoła zajmował chór z organami. Posadzkę wykonano z kamieni brukowych. Nowa świątynia została konsekrowana przez biskupa H.Wielogłowskiego w 1762 r. Przez drug połowę XVIII w. i w XIX w. ubogacano wystrój kościoła. Przybywało także naczyń i szat liturgicznych. Na ścianach bocznych, wmurowano epitafia inskrypcyjne niektórych właścicieli i współwłaścicieli Mielca. W podziemiach kościoła w XVII i XVIII w. pochowano kilku znamienitych przedstawicieli rodu Mieleckich. W latach 1792-1795 dobudowano od strony zachodniej wieżę z czterospadowym dachem i krzyżem. W latach 1922-1924 wieża "urosła”, dodano jej blaszany hełm z latarnią. Działania wojenne 1944-1945 bardzo uszkodziły kościół. W latach 50. odnowiono wnętrze świątyni. Gruntowny remont przeprowadzono w latach 1978-1987, kiedy proboszczami byli: ks. Wojciech Madej (do 1980 r.) i ks. Stanisław Jurek (od 1980 r.). W 2000 r. świątynię mianowano Kościołem Roku Jubileuszowego 2000, jako jedną z 17 w diecezji tarnowskiej.