Sokolnia gniazdo Mielec wraca do Sokoła, Stowarzyszenie Sokół 1893

Stowarzyszenie Sokół 1893
20-10-2009 / 10-09-2017

Sokolnia gniazdo Mielec
Budynek został zbudowany dzięki składkom Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i mielczan. Przed II wojną światową mieściło się w nim kino „Sokół” (z miejscami na 600 osób) i dom kultury, obok utworzono ogródek jordanowski. Podczas okupacji niemieckiej oprócz kina, któremu Niemcy zmienili nazwę na „Skala” istniała tu stołówka i restauracja. Jesienią 1945 r. działające od marca kino „Sokół” zostało upaństwowione i zmieniono mu nazwę na „Odra”. Na początku lat pięćdziesiątych kino otrzymało nazwę „Bajka”. W budynku mieściła się także biblioteka i dom kultury. Po likwidacji kina w 1998 r. swoją siedzibę miała tu do 2012 r. Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu. W latach 2013 - 2017 w budynku siedzibę miało Niepubliczne Gimnazjum w Mielcu.

Stowarzyszenie Sokół 1893 przejmuje w administrowanie budynek dawnego kina Bajka przy ulicy Sękowskiego. Obecnie mieści się tu siedziba zamiejscowego wydziału Wyższej Szkoły Gospodarki Zarządzania z Krakowa. Przed wojną budynek należał do Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Sokół 1893, którego prezesem jest Maria Liniewicz, został zarejestrowany w roku 2007 po to, aby odzyskać dawny majątek Towarzystwa. Procedury z tym związane ciągnęły się blisko 7 lat, ale już zbliżają się ku końcowi i w listopadzie powinny zostać zakończone. Uczelnia będzie teraz płacić czynsz prawowitemu właścicielowi budynku, który będzie nim zarządzał i przekazywał miastu podatki. Czy Sokołowi 1893 starczy jeszcze pieniędzy na rozwinięcie statutowej działalności?

Sędziwi spadkobiercy
Sokół 1893 jest trzecią organizacją wywodzącą się z ruchu sokolnictwa polskiego, działającą w Mielcu. Dwie kolejne to TG Sokół - znany w naszym mieście m.in. z działalności sekcji szachowej, sekcji karate, i sekcji szermierczej, oraz OTG Sokół – zwany z sukcesów zawodników i zawodniczek chodu sportowego.

Zgodnie z prawem o zwrot mienia należącego do przedwojennego Sokoła mogli się starać jedynie spadkobiercy ówczesnej organizacji. Takich osób wśród żyjących do dziś pozostało już niewiele. Jedną z nich jest właśnie prezes Sokoła 1893 Maria Liniewicz, która przed wojną uczestniczyła w wielu przedsięwzięciach mieleckiej społeczności, spontanicznie pomagającej przy powstawaniu okazałej sokolni.

Kino Sokół, kino Bajka
Zbudowany zbiorowym trudem budynek miał być centrum życia sportowo-kulturalnego dla młodzieży. Powstało tu m.in. kino „Sokół", a także ogródek jordanowski. W czasie okupacji Niemcy zmienili nazwę kina na „Skala". Po zakończeniu wojny wrócono do pierwszej nazwy, jednak władze PRL zdelegalizowały Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół" i dopiero od roku 1989, w wolnej Polsce sokole organizacje mogły zawiązywać się na nowo. Z czasem doszło do tego, że towarzystwa mogły też starać się o zwrot swego dawnego majątku. W Mielcu od roku 1949 budynek przedwojennej sokolni należał do miasta, które po gruntownym remoncie uruchomiło tu kino Bajka. Kino dostarczało rozrywki mielcznom aż do roku 1998.
Po likwidacji kina władze miasta gmach oddały w użytkowanie oddziałowi zamiejscowemu krakowskiej Wyższej Szkoły Gospodarki i Zarządzania. Przyszedł jednak czas, że o swoją własność upomnieli się przedwojenni właściciele.

Studenci zostaną
W imieniu Sokoła 1983 wniosek do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie składali wiceprezesi zarządu Sokoła 1983 Tadeusz Tomczyk i Zbigniew Bochenek. Ostatecznie korzystna dla Sokoła decyzja sądu administracyjnego sprawiła, że władze miasta, które przez wiele lat odrzucały roszczenia sokołów, poddały się i wszczęto procedurę przekazania budynku działaczom stowarzyszenia. Ci od początku zapewniali, że jako nowi właściciele nie zamierzają nic zmieniać w sposobie wykorzystania dawnej sokolni. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w dalszym ciągu z tego budynku korzystali studenci krakowskiej WSGiZ. Jedynym problemem jest tylko czynsz, który szkoła będzie teraz musiała płacić prawnemu właścicielowi gmachu, czyli stowarzyszeniu Sokół 1893.
Czynszowy kompromis
Do tej pory obchodząca dziesięciolecie istnienia pierwsza prywatna szkoła wyższa w naszym mieście za czynsz nie płaciła miastu nic. Ile będą musiała zapłacić teraz? Negocjacje podobno trwają i jak mówił niedawno prezes Tadeusz Tomczyk są na dobrej drodze do finału, który będzie kompromisem między propozycjami złożonymi przez obie strony. Teoretycznie uczelnia mogłaby szukać innego miejsca na swoją siedzibę, ale nowe nie musiałoby być ani lepsze ani tańsze, więc wszystko wskazuje na to, że WSGiZ zgodzi się na nowe warunki.
Gdy kompromis stanie się faktem, na konto nowego stowarzyszenia co miesiąc trafiać będzie kilka tysięcy złotych. Pieniądze te mają posłużyć zarówno do administrowania budynkiem, jak również przekazane mają być na działalność statutową organizacji.

Remont dachu
Do tej pory uczelnia, nie ponosząc dużych kosztów związanych z wynajmem, mogła zainwestować w budynek, wykonując szereg remontów i dostosowując lokale dla swoich potrzeb. Teraz będzie musiała płacić czynsz, ale administrowanie budynkiem przejmie stowarzyszenie Sokół. Administrowanie to płacenie podatków do magistratu -jak twierdzi Tadeusz Tomczyk - około 30 tys. zł.), a także remonty. Choć stan techniczny budynku jest nienajgorszy, to pilną koniecznością jest obecnie wykonanie remontu dachu.
Uczelnia już oddała Sokołowi jedno pomieszczenie na biuro zarządu, a także lokal w piwnicy, gdzie urządzona będzie strzelnica pneumatyczna, z której będzie korzystać młodzież z sekcji strzeleckiej Sokola. Działalność rozpoczęła także sekcja tańca i rytmiki dla dzieci.
Działacze Sokoła liczą, że mimo ponoszenia kosztów zarządzania swoją nową nieruchomością, uda im się część środków przeznaczyć na działalność kulturalną i sportowo-rekreacyjną. Sokół ma ambitne plany związane z aktywizacją życia społecznego na starówce, która w soboty i niedziele bez względu na porę roku przypomina wymarłe miasto.

Festyn na dobry początek
Zupełnie inaczej było w drugą niedzielę września, kiedy Towarzystwo Gimnastyczne Sokół 1893 organizowało dwudniowy festyn rodzinny. Z satysfakcją tę imprezę wspomina wiceprezes Tadeusz Tomczyk:
-Festyn, który zorganizowaliśmy na terenie ogródka jordanowskiego i na stadionie Gryfu, spotkał się z bardzo pozytywnym odzewem wśród mieszkańców. W zawodach sportowo-obronnych udział wzięli członkowie naszej sekcji strzeleckiej, a także młodzież z ZHP i wychowankowie Ośrodka Szkolno-Wychowawczego z Mielca. Zawody, których kierownikiem był członek Sokoła Zdzisław Swół, stały na wysokim poziomie, a mnie szczególnie podobała się sportowa postawa uczestników tych zmagań. Podczas mszy św. w intencji Sokoła 1893 wystąpił znany mielecki tenor i także członek naszego stowarzyszenia - Zbigniew Soja. Głównym punktem naszej imprezy było złożone przyrzeczenia przez młodzież z sekcji strzeleckiej, harcerzy i młodzież z Odrodzonego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół.

Wola zjednoczenia
Wspomniane przyrzeczenie odebrał Tadeusz Tomczyk, w towarzystwie prezes Sokoła 1893 Marii Liniewicz i prezesa OTG Sokół Jerzego Łaza. Tadeusz Tomczyk podczas, wrześniowych uroczystości reprezentował też zarząd główny Polskiego towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Krakowie.
Historia ruchu sokolego w Mielcu ostatnich lat jest nieco zagmatwana. Różne okoliczności złożyły się na to, że działają aż trzy kluby związane sokolnictwem. Od pewnego czasu sporo mówi się o ich zjednoczeniu. Podobno działacze deklarują wolę połączenia klubów i stworzenia jednej silnej organizacji sokolej w mieście, ale czy to się uda?

źródło:@ZBigniew Wicherski