Wystawa "Zapomniane miejsca - Niedoceniona przyroda Ziemi Mieleckiej"   [27-06-2007]

Od środy 27 czerwca w Samorządowym Ośrodku Kultury i Sportu w Chorzelowie można oglądać wystawę fotograficzną pt „Zapomniane miejsca - Niedoceniana przyroda Ziemi Mieleckiej”.

Wystawę, która potrwa do końca lipca można było już oglądać od 8 maja w Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu wraz z ogólnopolską wystawą „Dzika Polska” przygotowaną przez Pracownię Na Rzecz Wszystkich Istot z Bielska Białej. Głównymi celami jakie przyświecały pomysłodawcom wystawy Grzegorzowi Maziarskiemu oraz Piotrowi Matuszkiewiczowi z Mielca, było ukazanie piękna przyrody, zwrócenie uwagi na ochronę środowiska przyrodniczego Puszczy Sandomierskiej oraz pokazanie piękna zapomnianych rejonów Ziemi Mieleckiej, a także propagowanie turystyki leśnej okolic Mielca.

„Puszcza Sandomierska jest to wciąż obszar mało znany, niedoceniany i nieco zapomniany, z rzadka tylko odwiedzany przez turystów. Często nie zdają sobie oni sprawy z piękna tej ziemi. Piękna borów, lasów, krajobrazów i całego dziedzictwa przyrodniczego. Przy pozornej monotonii - puszcza posiada charakterystyczny urok. W drzewostanie Puszczy dominuje sosna (ok.88% powierzchni), porastająca piaszczyste tereny. Znacznie mniejszy udział mają następujące gatunki: brzoza (ok. 3,5%), rosnąca domieszkowo w całej Puszczy, podobnie jak i dąb (ok. 3%), świerk (blisko 3%), nadający miejscami lasom północny, borealny charakter i olcha (ok. 2%), tworząca liściaste wyspy pośród borów sosnowych. Ponadto w domieszce spotkać można jodłę, buk, modrzew i grab. Niestety w Puszczy starodrzewu zachowało się bardzo niewiele, a struktura klas wieku bardzo odbiega od właściwej. Dlatego też stare, wiekowe drzewa, najczęściej sosny, powinny zostać zinwentaryzowane i objęte ochroną. Byłoby to wskazane w celu większego zróżnicowania wieku, bioróżnorodności i wartości przyrodniczych Puszczy. Takie, ponad 100-letnie drzewa są dopełnieniem wartości i oblicza Puszczy, nadają jej inny, brakujący wymiar.

Chcielibyśmy, żeby ich piękno nie było ulotne i bezpowrotnie stracone. Abyśmy mogli nadal podziwiać w czasie wędrówek takie drzewa – świadków dawnej Puszczy. Świat zwierzęcy Ziemi Mieleckiej też ma wiele do zaoferowania. Walory ornitologiczne Puszczy podkreśla występowanie tak cennych gatunków chronionych jak bocian czarny, bielik, gołąb siniak, dzięcioł zielonosiwy. Nadal możliwe jest gniazdowanie ginącej w kraju kraski. Do tej listy nie sposób nie dodać również innych gatunków lęgowych, takich jak trzmielojad, błotniak stawowy, kobuz, słonka, brodziec samotny, dudek, dzięcioły czarny i średni, kruk i wiele innych. Ponadto zalatuje tu orlik krzykliwy, a wkrótce zapewne pojawi się puszczyk uralski, silnie rozszerzający areał występowania. Z pośród przedstawicieli fauny ssaków warto wymienić występujące na terenie Puszczy następujące gatunki: bóbr, popielica, borsuk, kuna leśna, jeleń oraz wilk i łoś.

Dwa ostatnie z wymienionych gatunków coraz częściej pojawiają się w Puszczy i jest wysoce prawdopodobne, iż staną się stałymi jej mieszkańcami. W Puszczy Sandomierskiej utworzono kilka rezerwatów przyrody. Są to miejsca szczególnie cenne, osobliwe, obrazujące różnorodność przyrody Ziemi Mieleckiej. To fragmenty naturalnych lasów, jakie niegdyś pokrywały cały ten obszar. W rezerwacie „Pateraki” (58 ha) możemy obejrzeć jedyny, tak rozległy w Puszczy obszar lasów liściastych typu grądu. Ciągnie się on blisko 2 km wzdłuż malowniczej rzeczki Jamnicy. Drzewostan, z którym warto się zapoznać, tworzą wiekowe dęby z domieszką grabu. Niewielki rezerwat „Jaźwiana Góra” (niespełna 4 ha) chroni fragment naturalnego lasu mieszanego z charakterystycznym dla Puszczy drzewostanem, w którym rosną ponad 100-letnie jodły. W rezerwacie „Końskie Błota” (20 ha) ochroną objęto dobrze zachowane śródleśne torfowisko, porośnięte rzadkim mszarem sosnowym. Pięknie prezentuje się zwłaszcza w okresie kwitnienia bagiennej rośliny-wełnianki. Podobny charakter ma rezerwat „Bagno Przecławskie” (26 ha), w którym chronione jest torfowisko wysokie otoczone borem bagiennym i mieszanym z bogato reprezentowaną roślinnością bagienną. W rezerwacie „Buczyna” (20 ha) rośnie naturalny i niezwykle cenny przyrodniczo starodrzew bukowy. To prawdziwa „twierdza czasu”, gdzie pośród 120-letnich drzew można pomyśleć o potędze Puszczy. Puszcza Sandomierska, po bliższym zapoznaniu, zaskakuje różnorodnością środowisk przyrodniczych i krajobrazów.

Najbardziej rozpowszechnione bory sosnowe często rosnące na piaszczystych wzgórzach wydmowych prezentują się bardzo malowniczo. Spotkamy tu również bory sosnowo – świerkowe o specyficznym, puszczańskim charakterze. Wyglądem nawiązują one do lasów północnej Europy. Warto odnotować przywracanie Puszczy charakterystycznego niegdyś dla niej gatunku drzewa - jodły. W Puszczy Sandomierskiej mamy także fragmenty lasów liściastych, takich jak grąd z dominującym w drzewostanie dębem, buczyna i olsy. Te ostatnie to bardzo wilgotne drzewostany budowane niemal wyłącznie przez olszę. Całość uzupełniają urokliwe łąki, zespoły stawów (m.in. Stawy Osieczyska i Stawy Krasiczyńskie) z rozległymi trzcinowiskami i bogatą fauną czy też torfowiska. Zimowy pejzaż torfowisk w okolicy Woli Chorzelowskiej, w którym sylwetki drzew rosnących na wysepkach i groblach tworzą mozaikowy labirynt z wodą skutą przez lód, przypomina krajobraz syberyjskiej tajgi.

W Puszczy Sandomierskiej mamy również wiele innych, pięknych miejsc wartych poznania, które każdy z nas może odkryć dla siebie. A więc ruszajmy… Wyjątkowe piękno przyrodnicze Ziemi Mieleckiej, które odnajdziemy w Puszczy Sandomierskiej należy docenić, poznać, utożsamić lokalną społeczność z własnym regionem (bioregionalizm), promować jako bogactwo, które mamy tak blisko, które może i powinno stać się wizytówką turystyczną naszego regionu. Jest potrzebna taka koncepcja, idea, wola, aby stworzyć warunki do realizacji tego celu”.