Mało kto z mielczan wie, że w kwietniu 1940 r. w obliczu szalejącego terroru hitlerowskiego powstała w Mielcu organizacja: Związek Przyszłych Polskich Żołnierzy. Założyli ją dwunastoletni, wówczas chłopcy: Józef Umiński, Zbigniew Maziarzewski i Stanisław Wnęk. Wkrótce organizacja powiększyła się o następnych, w tym m.in. : Tytusa Wyczałka, Jerzego Zawadzkiego, Jerzego Dębickiego, Ryszarda Rinka, Zbigniewa Łosickiego, Sławomira Filę, Dudka, Adama Łojczyka, Romana Stachiewicza, Wilhelma Eugeniusza Kossakowskiego.
Kilkunastu bardzo młodych chłopców rozpoczęło w ten sposób walkę z okupantem hitlerowskim, później także z sowieckim. Niektórzy z nich to swoje dziecięce marzenie o Wolnej i Niepodległej Rzeczypospolitej przypłacili życiem, wielu więzieniem. System wartości, który nakazywał taką postawę, najpełniej oddaje powyższy cytat ze wspomnień jednego z nich.

Utworzona struktura stała się harcerskim zastępem, później drużyną.
Z końcem 1942r. podporządkowana została Szarym Szeregom, tym samym wchodząc w skład Armii Krajowej Obwód „Mleko”. Szkolenie wojskowe, akcje wywiadowcze, mały sabotaż i nękanie nieprzyjaciela stały się wkrótce stałym elementem wychowawczym dla tych młodych chłopców. System wartości nabyty w rodzinnych domach nie pozwalał biernie przyglądać się, nakazywał działać i walczyć. Kryptonim organizacji „Stalowi Polacy” oznaczał ich hart ducha, niezłomność i wytrwałość w dążeniu do celu.

Wiosną 1944r. doprowadzono do powstania Drużyny im. Jeremiego Wiśniowieckiego. Metoda harcerska pozwalała im nie tylko aktywnie walczyć z hitlerowskim okupantem, ale kształtować swoje charaktery i budować osobowości. Struktura organizacyjna Drużyny przetrwała okres hitlerowskiej okupacji i pozostała niejawną w obliczu sowieckiego zniewolenia. Do lata 1944 roku zbierano broń, zorganizowano szereg akcji wywiadowczych i propagandowych oraz wydawano i kolportowano ulotki. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Mielca i rozwiązaniu AK, rozpoczęła się druga konspiracja. W tym samym czasie chłopcy rozpoczęli naukę w gimnazjum, uczyli się, spotykali się z sympatiami, harcowali- prowadzili, rzec by można, normalne życie nastolatka, ale nadal wierni przysiędze walczyli. Nie ujawnili się i nie złożyli broni. W pierwszym okresie głównie poprzez organizację akcji propagandowych nadal walczyli z okupantem. Teksty ulotek, przytoczone we wspomnieniach dh. Józefa Umińskiego pokazują zapał i determinację w dążeniu do wywalczenia niezawisłości Polski. Emanuje z nich nadzieja i wiara w odrodzenie Ojczyzny i wyswobodzenie z sowieckiego jarzma.
Z chwilą wyjazdu chłopców z Mielca na studia ośrodek działalności przeniósł się do Krakowa. Od lata 1948 do jesieni 1951r. zorganizowanych zostało kilka akcji propagandowych i śmiałych akcji zbrojnych. W tym akcja na posterunek Milicji Obywatelskiej w Niepołomicach, podczas której niemal opanowano to małe miasteczko.

Jesienią 1951r. nastąpiła wpadka organizacji. Rozpoczęło się śledztwo zakończone pokazowym procesem i wysokimi wyrokami. Nie trzeba dziś zaznaczać bestialskich metod, jakimi posługiwali się oprawcy UB w śledztwie, są wiadome. Pomimo tak prowadzonego śledztwa żaden z członków organizacji nie zdradził, nie obciążał zeznaniami innych członków Drużyny. Harcerze nie stali się zdrajcami nawet podczas odsiadywania długich wyroków.

Harcerze Drużyny im. Jeremiego Wiśniowieckiego do dziś spotykają się często, nadal utrzymują więź, która scaliła ich w dzieciństwie i konspiracji. Ofiara ich życia nie poszła na marne, a ukształtowany w latach konspiracji kręgosłup moralny i osobowość pozwalały wytrwać w latach komunizmu w czystości.

Służyli Polsce i służą nadal – całym życiem.
Harcerze Rzeczypospolitej.

Działające w Krakowie Muzeum Armii Krajowej zamierza poświęcić „Stalowym Polakom” znaczną część ekspozycji wystawy poświęconej konspiracji antykomunistycznej.


Na podstawie:
Józef Umiński „Stawialiśmy opór … Dwanaście lat (1940-1951) zbrojnej harcerskiej konspiracji niepodległościowej Drużyny Sz.Sz. im. Jeremiego Wiśniowieckiego”.

Hm.Marek Zalotyński, HR

źródło: FARA 20010