SCK Muzeum Regionalne w Mielcu zaprasza wszystkich Państwa na wernisaż wystawy ZAGŁADA ŻYDÓW MIELECKICH. W 70. rocznicę likwidacji przez Niemców gminy izraelickiej, który odbędzie się w piątek 9 marca br w „Jadernówce”, ul. Jadernych 19, o godzinie 17.00.

W programie m.in. promocja książki Andrzeja Krempy, wydanej przez Muzeum, poświęconej eksterminacji Żydów mieleckich w czasie II wojny światowej oraz wystąpienie dr Elżbiety Rączy z rzeszowskiego oddziału IPN/URz. na temat stosunków polsko-żydowskich na Podkarpaciu w okresie okupacji. Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych! Wystawa czynna będzie do 31 marca br.

NOWOŚĆ WYDAWNICZA
Na półkach mieleckich księgarń pojawiła się kilka dni temu nowa książka wydana przez Muzeum Regionalne autorstwa Andrzeja Krempy pt ZAGŁADA ŻYDÓW MIELECKICH. Okazją do tego stała się 70. rocznica likwidacji przez Niemców tutejszej gminy izraelickiej w ramach akcji „Reinhardt”, czyli jak to zostało eufemistycznie nazwane „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” na terenie Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego. Książka opisuje losy Żydów mieleckich w latach 1939-1944 i proces ich eksterminacji.

Lata II wojny św. stanowiły ostatni okres w kilkuwiekowych dziejach mieleckiej społeczności żydowskiej. W 1939 r. niewielka jej część wyjechała na tereny zajęte przez Związek Sowiecki, a na ich miejsce napłynęli dobrowolnie lub pod przymusem przesiedleńcy z innych regionów kraju lub z terenów włączonych do Rzeszy. Po zajęciu Mielca przez wojska niemieckie we wrześniu 1939 r. od razu zaczęły się pierwsze akty eksterminacji. 13 września, w dzień Erew-ha-Szana (ostatni dzień roku żydowskiego) niemiecki oddział SS spalił synagogę wraz z modlącymi się w niej ok. 70 Żydami. W Mielcu nie utworzono zamkniętego getta wzorem innych miast GG, ale powstał podporządkowany władzom okupacyjnym Judenrat na czele którego stanął Józef Fink oraz policja żydowska. Bezpośrednia zagłada mieleckiej gminy izraelickiej nastąpiła 9 marca 1942 r. Tego dnia wypędzono wszystkich ze swoich domów i po segregacji na Rynku część młodych mężczyzn (ok. pół tysiąca) skierowano do obozu pracy w Pustkowie, a pozostałe ok. cztery tysiące ludzi po kilkudniowym przetrzymaniu w hangarach lotniczych zostało przetransportowanych do gett tranzytowych na Lubelszczyźnie, skąd większość trafiła do komór gazowych obozów zagłady w Bełżcu, Sobiborze, Majdanku i Treblince. Szacuje się że w czasie II wojny św. zginęło ok. pięć tysięcy mieleckich Żydów, połowa ówczesnego Mielca.

Książka Andrzeja Krempy podzielona została na trzy rozdziały omawiające sytuację mieleckich Żydów w okresie okupacji, dające charakterystykę służb niemieckich jakie wzięły udział w eksterminacji, tj. policję bezpieczeństwa, żandarmerię i policję granatową, opisujące szykany i represje jakim poddani zostali Żydzi, a także szczegółowo wydarzenia z dnia 9 marca 1942 r., w tym marszrutę wypędzonych i mordy jakie tego dnia popełniła żandarmeria i gestapo, oraz losy niektórych uratowanych przez Polaków Żydów i skierowanych do pracy w obozach pracy przymusowej przy zakładach lotniczych i innych, działających w okolicy. Oficjalna promocja książki odbędzie się w piątek 9 marca o godz. 17.00 w „Jadernówce”, przy ul. Jadernych 19, po wernisażu wystawy poświęconej Zagładzie Żydów Mieleckich. Zapraszam wszystkich zainteresowanych! Książkę można nabyć w Muzeum Regionalnym, zarówno w Pałacyku Oborskich jak i Jadernówce oraz w mieleckich księgarniach.

Dr Jerzy Skrzypczak